Sosyal Bilgiler

Doğu Anadolu Bölgesi Tarım Ürünleri

Pamuk: endüstriyel sanayinin en önemli hammaddelerinden birisi olan pamuk Doğu Anadolu bölgesinde yer alan Iğdır ve Malatya ovalarında yetiştiriciliği yapılan bir bitki türüdür. Bölge ekonomisine ciddi anlamda katkı sağladığı bilinmektedir. Bölgede toplanan pamuk dokumacılık sektörünün yaygın olduğu Marmara bölgesine sevk edilir. Önemli bir gelir kapısı olmasından dolayı Iğdır ve Malatya bölgelerinde yaşam süren insanların pamuk yetiştiriciliği ile yakından ilgilendiği bilinmektedir.

Tütün: ülkemizin en kaliteli tütünleri Muş, Bitlis ve Malatya illerinde yetiştirilir. Sigara fiyatlarının her geçen gün artması ile birlikte tütün fiyatlarında da ciddi oranda artış yaşanmıştır. Bu yüzden Muş, Bitlis ve Malatya illerinde gelir kapısı olarak görülmesinden dolayı tütün yetiştiriciliği yaygın bir şekilde yapılır.

Arpa: Doğu Anadolu bölgesinde yetişen tarım ürünleri sayılırken arpa baş sırada bulunur. Durumun böyle olmasındaki temel neden düşük sıcaklığa dayanıklı bir bitki olmasıdır. Ayrıca arpa kısa süre içerisinde hasat edilebilir. Bölgeden elde edilen arpa genellikle hayvan yemi olarak kullanılmaktadır. Buğdayın yetişmediği yerlerde buğdaya alternatif olarak ekimi yapılır.

Kayısı: ülkemizin en kaliteli kayısıları Doğu Anadolu bölgesinde yer alan Malatya ilinde üretilmektedir. Türkiye genelinde ve dünya üzerinde Malatya ilinin kayısı üretimi bakımından birinci sırada olduğu söylenebilir. Yeşil ve kurutulmuş bir şekilde tüketilmesi kayısının ziyan olmadan satılabilmesine imkan tanımaktadır. Tüketim fazlası olan ürünler yurtdışına ihraç edilerek ülkeye döviz kazandırılır.

Akdeniz Bölgesi Tarım Ürünleri

Turunçgiller: Antalya, Mersin, Finike ve Anamur turunçgil yetiştiriciliğinde baş sırada bulunmaktadır. Ülke üretiminin %90’lık kısmı Akdeniz bölgesinde yapılır. Bölgede üretilen turunçgillerin büyük kısmı ülke sınırları içerisinde kullanıldığı gibi yurt dışına da ciddi anlamda turunçgil satışının yapıldığı bilinmektedir.

Tütün: göller yöresi ve Hatay ili çevresinde yetiştiriciliği yapılan tütün ülkemizin en kaliteli tütünleri arasında sayılmaktadır. Artan sigara fiyatlarına paralel olarak ham haldeki tütünün de fiyatı arttığı için bu bölgede birçok aile ekonomik getirisi yüksek olduğundan dolayı tütün yetiştiriciliği yapıyor. Toprak verimini düşürmesinden dolayı devlet tarafından Akdeniz bölgesindeki bazı yerlerde sınırlamalar getirilmiştir.

Muz: iklim yapısı incelendiğinde Anamur bölgesinde mikro klima tarzında bir etki oluştuğundan dolayı Alanya ve Anamur çevresinde muz yetiştiriciliği yapılmaktadır. Bölgede yoğun miktarda muz üretildiği için üretilen muzların büyük bölümü yurt dışına satılır. Son yıllarda küresel ısınma nedeniyle iklimsel değişiklikler olduğu için bölgede muz yetiştiriciliği yapan kişiler verimin ciddi anlamda düştüğünü belirtiyor. Bu durum böyle devam edecek olursak ülkemizdeki muz kalitesinin de ciddi anlamda düşmesi beklenmektedir.

Buğday: neredeyse her bölgede yetiştiriciliği yapılan buğday Akdeniz bölgesinde yetiştirilmektedir. İnsanın aklına ister istemez böylesine verimli topraklarda neden buğday yetiştirilir sorusu gelmektedir. Bu sorunuzu yanıtlamak gerekirse Akdeniz bölgesinde sulamanın yetersiz olduğu ve pamuk ekiminin yapılmadığı alanlarda toprağı değerlendirebilmek adına buğday yetiştiriciliğinin yapıldığını söyleyebiliriz. Buğday pamuğa oranla daha az su istediğinden dolayı toprağı değerlendirebilmek için ideal bir ürün olduğunu söylemek mümkündür. Özellikle Çukurova bölgesinde yer alan bazı bölgelerde yoğun bir şekilde buğday yetiştiriciliği yapılır.

Pirinç: bölgede üretilen pirinç ülke ihtiyacının fazla olmasından dolayı yurtiçinde tüketilir. Amik ovasında, Kahramanmaraş çevresinde ve Silifke civarlarında yoğun bir şekilde pirinç yetiştiriciliği yapılır. Pirinç bataklık alanda yetiştiğinden dolayı sivrisineklerin artıp sıtma hastalığının görülmesine neden olabildiğinden ötürü pirinç üretim alanları sürekli olarak devlet gözetimindedir.

Gül: Isparta ve burdur illeri yoğun bir şekilde gül tarımının yapıldığı illerdir. Bölgede üretilen güller yağı alınarak kullanıldığı gibi direkt olarak yeşil halde de satışı yapılmaktadır. Ülkemizin en kaliteli günleri Akdeniz bölgesinde yetiştirilir.

Haşhaş: göller yöresi çevresinde yetiştiriciliği yapılan haşhaş ülke ekonomisine yüksek oranda katkı sağlayan tarım ürünleri arasında yer almaktadır. Haşhaş adı verilen bu bitkiden uyuşturucu imalatı yapıldığından dolayı haşhaş üretimi devlet gözetiminde gerçekleştirilir.

Pamuk: endüstriyel sanayinin ham maddeleri arasında yer alan pamuk Akdeniz bölgesinde Çukurova çevresinde yüksek oranda yetiştirilir. Ülkesel üretim ele alındığında ülke üretiminin yaklaşık olarak %35’lik kısmını Akdeniz bölgesinde yapıldığını söyleyebiliriz. Sulama imkanlarının arttırılması durumunda Akdeniz bölgesinde pamuk üretim oranının gün geçtikçe artması beklenenler arasında yer almaktadır.

İç Anadolu Bölgesi Tarım Ürünleri

Tahıllar: Buğday, arpa ve yulaf başta Konya ovası olmak üzere bölgenin neredeyse tamamında üretilen tahıl ürünleridir. Tahıl üretimine şehirsel bazda bakıldığında Konya ovası ilk sırada yer almaktadır. Ayrıca Ankara, Kayseri ve Yozgat gibi illerde de yoğun bir şekilde tahıl üretimi yapılmaktadır.

Baklagiller: Mercimek, fasulye, nohut gibi ürünler baklagiller sınıfında yer alan tarımsal ürünlerdir. İç Anadolu bölgesi baklagil üretiminde bölgeler sıralamasında baş sırada yer alır. Konya ve Yozgat ileri baklagil üretiminin en yoğun şekilde gerçekleştiği şehirlerdir.

Patates: Bölgede yer alan Niğde ve Nevşehir illerinde yoğun bir şekilde patates üretimi gerçekleştirilir. İlgili şehirlerde yer alan volkanik araziler patates yetiştiriciliğine elverişli bir ortamın oluşmasını sağlamaktadır. Arazinin bu özelliklerinden dolayı dünyanın en kaliteli patateslerinin iç Anadolu Bölgesinde yetiştirildiği bilinenler arasında yer alıyor.

Şeker pancarı: Ülkemizde şeker üretimine kota getirilmesinden dolayı eskisine oranla önemi azalmış olsa da iç Anadolu bölgesinde şeker pancarı ekimine olanca hızla devam edilmektedir. Özellikle Eskişehir, Aksaray ve Konya illerinin büyük bölümünde çiftçilerin tarımsal arazileri şeker pancarı ekmek adına kullandıkları bilinenler arasında yer almaktadır. Ülkemizdeki şeker üretimine uygulanan kotanın kaldırılması durumunda şeker pancarının en önemli endüstriyel ürünlerden birisi haline gelmesi beklenmektedir.

Sebze : Sulamanın yaygın olmayışı sebze tarımını olumsuz etkilemiştir. Sulanabilen yerlerdeki sebze üretimi yetersiz kalmaktadır.
Meyve : Volkanik alanlarda bağcılık gelişmiştir. Kayısı gibi meyve üretimi yaygındır.

Marmara Bölgesi Tarım Ürünleri

Buğday : Trakya’da Ergene Bölümü’nde yoğun olarak yetiştirilir. Bölge, üretimde İç Anadolu’dan sonar 2. sırada yer alır.

Ayçiçeği : Tohumlarından yağ elde etmek için yetiştirilir. Türkiye üretiminin % 80 ini bu bölge karşılar. Ergene ve Güney Marmara Bölümleri’nde ekimi yoğunlaşır.

Şekerpancarı : Trakya, Güney Marmara ve Adapazarı ovalarında ekim yapılır.

Tütün : Bölge, Türkiye üretiminde 3. sırayı alır. Bursa, Balıkesir, Adapazarı’nda ekimi yoğunlaşır.

Mısır : Bölge, üretimde Karadeniz’den sonra 2. sırayı alır. Adapazarı ve Bursa önemli ekim alanlarıdır.

Pirinç : Meriç ovalarında ekimi yoğunlaşır. Edirne bölge üretiminde ilk sırayı alır.

Zeytin : Güney Marmara Bölümü’nde Gemlik ve Mudanya Yöresi’nde üretimi yoğunlaşır. Bölge, üretimde Ege’den sonar 2. sırayı alır.İri kalitede sofralık zeytin yetiştirilir.

Dut : Bölgede ipek böceği yetiştiriciliğine bağlı olarak dutçuluk önem taşır. Bursa, Balıkesir, Bilecik Yöresi’nde yoğun olarak yetiştirilir.

Meyve : Bursa Yöresi’nde yoğun olarak yetiştirilir. Şeftali, kiraz, çilek, kestane ve üzüm başlıcalarıdır.

Sebze : Bursa ve Adapazarı ovalarında yoğun olarak yetiştirilir. Domates, patates, sarımsak, soğan, patlıcan, kabak, biber başlıcalarıdır.

Ege Bölgesi Tarım Ürünleri

Tütün : Türkiye tütün üretiminin % 50’sini bu bölge karşılar. Tüm kıyı ovalarında ekimi yapılan ve yurt dışına ihraç edilen tütün en çok Bakırçay Ovası’nda yetiştirilir.

Zeytin : Akdeniz ikliminin tanıtıcı kültür bitkisi olan zeytin en çok Ege Bölgesi’nde yetiştirilir. Türkiye üretiminin % 48’ini Ege Bölgesi sağlar. Edremit – Ayvalık Yöresi başta olmak üzere tüm kıyı kesiminde ve yer yer 100 km içerilere kadar zeytin yetiştirilir.

Üzüm : Türkiye’de üzüm üretiminin % 40’ını sağlayan bölge 1. sırada yer alır. Kurutularak ihraç edilen çekirdeksiz üzümün tamamını Ege Bölgesi üretir. Başta Gediz Ovası olmak üzere Büyük ve Küçük Menderes ovalarında yetiştirilir.

İncir : Kış ılıklığı isteyen ve Akdeniz iklimine uyumlu olan incirin %82’si bu bölgede yetiştirilir. Büyük Menderes, Küçük Menderes ve Gediz ovalarında incir üretimi yoğunlaşır. Kurutularak yurt dışına ihraç edilen incirin en çok yetiştirildiği yer ise Aydın’dır.

Pamuk : Akdeniz iklimine uyumlu olduğundan kıyı ovalarında ekimi yapılır. Büyük Menderes ve Gediz ovalarında üretimi yoğunlaşır. Türkiye üretiminin % 42’sini sağlayan Ege Bölgesi üretimde ilk sırayı alır.

Turunçgiller : Akdeniz iklimine uyumlu olan ve kış ılıklığı isteyen turunçgil üretimi, İzmir’in güneyindeki kıyı ovalarında yapılrı. Türkiye üretiminin %10’unu sağlayan bölge, Akdeniz Bölgesi’nden sonra 2. sırayı alır.

Pirinç : Çöküntü ovalarında ekimi yoğunlaşır.

Sebze : Bölgenin sebze üretiminde önemli bir yeri vardır. Domates, biber, patlıcan, patates, salata, kereviz, pırasa, başlıcalarıdır.

Meyve : Bölge kendine özgü meyve üretimi ile diğer bölgelerden ayrılır. İncir, turunçgil ve üzümün yanı sıra elma ve kiraz üretimi de önem taşır.

Haşhaş : Tohumundan yağ ve kozasından morfin yapımında kullanılan afyon sakızının elde edildiği bir bitkidir. Bu nedenle ekimi devlet kontrolünde yapılır. Türkiye üretiminin %90’ını Ege Bölgesi karşılar. Afyonkarahisar çevresinde ekimi yoğunlaşır.

Karadeniz Bölgesi ve Tarım Ürünleri

Her mevsim yağış görülmesi, yaz kuraklığı isteyen ( buğday, arpa, yulaf, çavdar, mercimek, pamuk) ürünlerin yetişmesini önlemiştir. Kıyı kesimde tahılın yerini mısır almıştır.

Kış mevsiminde Doğu Karadeniz’de kış ılıklığı fındık, çay, turunçgil, zeytin gibi ürünlerin yetişmesini kolaylaştırmıştır. İç bölgelerde yağış azlığı orman örtüsünün azlığına, tahıl ve şekerpancarı gibi ürünlerin öne çıkmasına yol açar. Bölgede çalışan nüfusun %70’i geçimini tarımdan sağlamaktadır. En verimli tarım arazileri kuzeye bakan yamaçlarda görülür.

Bölgede yetişen başlıca tarım ürünleri şunlardır

Fındık: Trabzon, Giresun ve Ordu başlıca üretim alanlarıdır. Türkiye toplam üretiminin % 85’i bölgeden karşılanır.

Çay: Giresun’dan Gürcistan’a kadar olan kıyı şeridinde yetiştirilir. Rize çevresinde yoğunlaşır. Türkiye toplam çay üretiminin %100’ü bu bölgeden karşılanır. Tabii ekim alanı en dar olan ürünlerimizdendir.

Tütün: Daha çok Orta Karadeniz Bölümü’nde (Samsun, Amasya ve Tokat çevresi) yetiştirilir. Ayrıca Batı Karadeniz’de Düzce dolaylarında da üretimi yapılır. Türkiye toplam tütün üretiminin %13’ü bölgeden karşılanır.

Mısır : Bütün kıyı boyunca yetiştirilir.